SZAŁWIA

Salvia L. rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, obejmujący ok. 900–1010 gatunków występujących na całym świecie, z wyjątkiem stref polarnych. W Polsce dziko rosną cztery gatunki: lepka, łąkowa, okręgowa i omszona. Najbardziej znana jest lekarska (Salvia officinalis), pochodząca z basenu Morza Śródziemnego, uprawiana jako roślina lecznicza, przyprawowa i ozdobna. Charakteryzuje się srebrno-zielonymi, pomarszczonymi liśćmi oraz fioletowymi kwiatami zebranymi w grona, osiągając 50–70 cm wysokości. Właściwości lecznicze wynikają z bogatego składu: olejków eterycznych (m.in. tujon, kamfora), flawonoidów, witamin (A, C, B) i minerałów (wapń, magnez). Działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwzapalnie, hamuje nadmierną potliwość, wspomaga trawienie i łagodzi objawy menopauzy. Stosowana jest w formie naparów, płukanek, okładów oraz jako składnik kosmetyków (np. past do zębów). W ogrodnictwie cenione są odmiany ozdobne, np.  (Salvia pratensis) o niebieskich kwiatach czy 'Amistad' z intensywnie fioletowymi kwiatostanami. Kwitną od maja do przymrozków, przyciągając pszczoły i motyle. Wymagają słonecznych stanowisk i przepuszczalnych gleb8. W kuchni liście służą jako aromatyczna przyprawa do mięs, sosów i marynat. Ze względu na zawartość tujonu zaleca się jej umiarkowane spożycie.