OŻANKA

(Teucrium) rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), obejmujący ok. 290 gatunków, w tym ożankę właściwą (T. chamaedrys), górską (T. montanum) i czosnkową (T. scordium). W Polsce występuje 5 gatunków, głównie na suchych murawach, zboczach i terenach podgórskich. Charakteryzuje się wzniesionymi lub płożącymi pędami, jajowatymi, karbowanymi liśćmi oraz drobnych, purpurowych, różowych lub białych kwiatach zebranych w nibyokółki. Rośliny te mają znaczenie lecznicze – wyciągi z ziela działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i wspomagająco przy problemach trawiennych. Ożanka górska stosowana jest m.in. w stanach wyczerpania, infekcjach dróg oddechowych i chorobach skóry, a właściwa tradycyjnie wykorzystywana była do „oczyszczania krwi”. Ze względu na miododajność i dekoracyjny pokrój, gatunki takie jak T. chamaedrys są cenione w ogrodach naturalistycznych, na skalniakach lub jako obwódki rabat. W uprawie preferują słoneczne stanowiska, przepuszczalne gleby i są odporne na suszę. Niektóre gatunki (np. T. montanum) wymagają zabezpieczenia przed mrozem. Mimo leczniczych właściwości, części roślin mogą być toksyczne w nadmiarze – zaleca się ostrożność w dawkowaniu preparatów zielarskich. W Polsce ożanka właściwa jest gatunkiem bliskim zagrożenia (kategoria NT), chronionym na części stanowisk. Jej purpurowe kwiaty i zimozielone liście czynią ją atrakcyjną zarówno dla zapylaczy, jak i miłośników ogrodów ekologicznych.